-
1 үрелеп алу
доста́ть (что-л.) дотяну́вшись -
2 үрелеп җитү
дотяну́ться -
3 үрелеп түшәмгә етеү
дотянуться до потолка -
4 атылып-бәрелеп
нареч.; разг.; = атыла-бәреләо́прометью, стремгла́в, сломя́ го́лову, во всю прыть, во весь дух (побежать, выбежать, понестись, мчаться, бежать) -
5 җилгәрелеп бетү
прове́яться по́лностью -
6 күтәрелеп карау
подня́ть взгляд -
7 күтәрелеп тору
быть по́днятым, задёрнутым (о но́се) -
8 орылып-бәрелеп
-
9 этәрелеп китү
отпихну́ться -
10 атылып-бәрелеп
стремглав, опрометью, сломя голову -
11 бәрелеп-һуғылыу
трепыхаться -
12 бәрелеп ауыртыныу (имгәнеү)
ушибиться -
13 күңел күтәрелеп китеү
воспрянуть духом -
14 күтәрелеп бәрелеү
лезть на стену -
15 үҫеп (күтәрелеп, шәбәйеп) китә алмағанлыҡ
чахлостьБашкирско-русский автословарь > үҫеп (күтәрелеп, шәбәйеп) китә алмағанлыҡ
-
16 һуҙылып (үрелеп) етеү
дотянуться -
17 төрелә-төрелә
1) во весь опо́р, ма́хом ( о беге лошадей)атлар төрелеп-төрелеп чаптылар — ло́шади бежа́ли ма́хом
2) клубя́сь ( об облаках)болытлар төрелеп-төрелеп килә — клубя́сь, приближа́ются ту́чи
-
18 күтәрелү
возвр-страд. от күтәрү1) возвр.; в разн. знач. поднима́ться/подня́ться || подня́тиетауга күтәрелү — поднима́ться на́ гору
югары күтәрелү — подня́ться ввысь
пәрдә күтәрелде — за́навес подня́лся
2) встава́ть/встать, подня́ться ( с места) || встава́ниедәррәү күтәрелү — жи́во поднима́ться
урыннан күтәрелү — подня́ться с ме́ста
иртә күтәрелү — ра́но встава́ть
3) задира́ться/задра́ться ( о полах платья)4) воcстава́ть/восста́ть, поднима́ться/подня́тьсядошманга каршы күтәрелү — восста́ть на врага́
көрәшкә күтәрелү — подня́ться на борьбу́
5) выходи́ть/вы́йти ( из народа)6) продвига́ться/продви́нуться (по службе, в звании); выдвига́ться/вы́двинуться ( по службе) || продвиже́ние, выдвиже́ниетүбәннән күтәрелү — вы́йти из низо́в
хезмәт баскычыннан күтәрелү — поднима́ться по служе́бной ле́стнице
7) в разн. знач. поднима́ться/подня́ться, повыша́ться/повы́ситься (о температуре, давлении, производительности труда, зарплате и т. п.) || подня́тие, повыше́ниеуңышның күтәрелүе — подня́тие урожа́йности
нәтиҗәләрнең күтәрелүе — повыше́ние результати́вности
тормыш дәрәҗәсенең күтәрелүе — повыше́ние жи́зненного у́ровня
8) поднима́ться/подня́ться, дорожа́ть, вздорожа́ть || подня́тие, вздорожа́ние ( о ценах)9) поднима́ться, подня́ться, вздыма́ться (о дыме, паре, тумане)10) прилива́ть/прили́ть, поднима́ться/подня́ться, набега́ть/набежа́ть (о воде в реке, в море) || прили́велга күтәрелде — река́ подняла́сь
су күтәрелүе һәм чигенүе — прили́в и отли́в воды́
11) всходи́ть, восходи́ть/взойти́; поднима́ться/подня́ться (о луне, солнце) || восхо́д, восхожде́ние12) вы́ситься, возвыша́ться/возвы́ситься, видне́ться (о высоких, возвышенных предметах) || возвыше́ниечак-чак күтәрелү — чуть вы́ситься
13) поднима́тья/подня́ться, лезть, влезть/ влеза́ть, взгроможда́ться/взгромозди́ться (на что-л.) || подъём14) рассе́иваться/рассе́яться, исчеза́ть/исче́знуть || рассе́ивание, исчезнове́ниетоман күтәрелде — тума́н рассе́ялся
15) перен. возвыша́ться/возвы́ситься, поднима́ться/подня́ться || возвыше́ние, подня́тие ( авторитета)16) поднима́ться/подня́ться, пу́читься, вспу́чиваться/вспу́читься ( о тесте)см. тж. кабару 4)17) поднима́ться/подня́ться, появля́ться/появи́ться, возника́ть/возни́кнуть, нача́ться (о вопросе, ветре, шторме, буре)18) страд. от күтәрү 1)-6)•- күтәрелеп карау
- күтәрелеп тору••күтәрелеп бәрелү — беси́ться, наки́дываться (на кого-л.), прийти́ в я́рость
күтәрелмәгән чирәм — нерешённая пробле́ма, незатро́нутая о́бласть; непо́днятая целина́
-
19 төрелү
1) страд.-возвр. от төрү 1. страд. завёртываться; быть завёрнутым (свёрнутым, обёрнутым)чүпрәккә төрелгән — завёрнутый в тря́пки
2) возвр.; поэт. покрыва́ться, скрыва́ться затоманнарга төрелгән — скры́тый за тума́нами
3) возвр. скру́чиваться/скрути́ться, свора́чиваться/сверну́ться ( о гусенице)бер языла, бер төрелә — то развора́чивается, то свора́чивается
4) возвр. завя́зываться/завяза́ться || завя́зывание ( образование завязи у растений)кәбестә быел иртә төрелде — капу́ста в э́том году́ завяза́лась ра́но
5) в знач. нареч. төрелеп, төрелеп-төрелеп -
20 үрелү
I1) ви́ться, плести́сь, сплета́ться/сплести́сь, заплета́ться/заплести́сьүрелеп үсү — плести́сь ( о вьющихся растениях)
үрелгән тимерчыбык — сплетённая про́волока
2) перен. переплета́ться/переплести́сь, сплета́ться/сплести́сь, соедини́ться, связа́ться, сли́тьсяязмышлар үрелгән — су́дьбы сплели́сь
мәхәббәт һәм нәфрәт бергә үрелгән — любо́вь и не́нависть переплели́сь
ике халык тарихы тыгыз үрелгән — исто́рия двух наро́дов те́сно переплетена́
3) в знач. прил. үрелгән име́ющий плете́ние (переплете́ние); заплетённыйүрелгән каеш — заплетённый реме́нь
IIүрелгән чәч — заплетённые (в ко́су) во́лосы
1) тяну́ться, потяну́ться ( за чем) ( вверх или в сторону)алмага үрелү — потяну́ться за я́блоком
2) тяну́ться, вытя́гиваться/вы́тянуться ( о растениях)гөл яктыга үрелә — цвето́к тя́нется к све́ту
3) перен. стара́ться, тяну́ться (за кем-л.) получи́ть (что-л.)мөдирлеккә үрелү — тяну́ться стать заве́дующим
баш рольгә үрелү — стара́ться получи́ть гла́вную роль
•- үрелеп җитү
- 1
- 2
См. также в других словарях:
җибәрелеп — рәв. Иркенләп, рәхәтләнеп, үзеңне бик иркен тотып берәү дә юк дип җибәрелеп утырам тагы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
орылып-бәрелеп — Орынып, бәрелеп, кагылып … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
атылып-бәрелеп — рәв. Бик ашыгып, кабаланып … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
төрелеп — Йомылып, томырылып … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
калку — I. ф. 1. Күтәрелү, тору, аякка басу 2. Сыеклык эченнән өскә күтәрелеп чыгу 3. Үсү, зураеп китү 4. Күтәрелү, чыгу (ай, кояш тур.). II. КАЛКУ – с. 1. Күтәрелеп торган 2. Чыгынкы, кабарынкы 3. Озын, зур, биек 4. күч. Ачык, сәнгатьле, ассызыклап… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
старт — 1. Узышларда: башлангыч момент, башланыш. Очкыч аппаратның күтәрелеп китү моменты. Шулар өчен бирелә торган сигнал, команда 2. Узышларда: башлап, кузгалып китү урыны, сызыгы. Очкыч күтәрелеп китә торган урын … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тырбаю — 1. Тураеп төрле якка чыгып, күтәрелеп тору, үрә тору (чәч, йон һ. б. ш. тур.) Берәр нәрсә өстеннән ботак сыман булып чыгып, күтәрелеп тору (каты әйберләр тур.) 2. күч. Кеше алдында үзен эре күрсәтергә тырышу, кәпрәю, тәкәбберләнү, һавалану 3. күч … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тырпаю — 1. Тураеп төрле якка чыгып, күтәрелеп тору, үрә тору (чәч, йон һ. б. ш. тур.) Берәр нәрсә өстеннән ботак сыман булып чыгып, күтәрелеп тору (каты әйберләр тур.) 2. күч. Кеше алдында үзен эре күрсәтергә тырышу, кәпрәю, тәкәбберләнү, һавалану 3. күч … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
чупылдау — Берәр нәрсә суга бәрелеп яисә берәр нәрсәгә су бәрелеп һ. б. ш. үзенә бертөрле тавыш барлыкка китерү … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
абыну — 1. Атлап барганда, йөгергәндә аяк белән нәр. б. бәрелеп яки эләгеп, тигезлекне югалту, сөрлегү 2. күч. Эштә, тормышта ялгышу … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
акаю — диал. 1. Авыртудан, эчке газаптан, курку, аптырау һ. б. хисләр билгесе буларак, күзләрнең зур ачылып, хәрәкәтсез бер хәлдә калуы 2. Усал һәм ачулы итеп карау. Ачудан яки ярсудан тону (күзләр тур.) 3. күч. Күзгә артык бәрелеп, чекерәеп тору (нәр.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге